HISTORIA ZNP W UŁ

W roku 2015. nasz związek  obchodził okrągłą 70. rocznicę swej działalności w Uniwersytecie Łódzkim.

Była to okazja, by w przypomnieć najważniejsze momenty z  dziejów ZNP w łódzkiej Alma Mater, ze związkowej pracy dla  akademickiej społeczności oraz jego roli w historii Uniwersytetu jako takiego. A będzie on, również w maju przyszłego roku, uroczyście obchodził swój własny jubileusz związany z datą powołania go do życia w 1945 roku. Zaś zainteresowanych szerszą historią ZNP w UŁ odsyłamy do wydanej przez Wydawnictwo UŁ w 2006 r. książki pt. 60 lat ZNP w UŁ pod redakcją
J. Goździka i B. Liwowskiego oraz czterech pierwszych numerów pisemka Rady Zakładowej - Incydentalnika.

Tak więc nieco historii. Zawodowy ruch związkowy w postaci ZNP, który pojawił się w uniwersyteckich progach, nie od razu ukształtował się pod tą nazwą. Wpłynęły na to zmiany strukturalne w samej uczelni, jak i zasadnicze przemiany, zwłaszcza organizacyjne dokonane przed 1950 r. w samym ZNP. Przy połączeniu istniejących już przed wojną dwóch ogólnokrajowych związków (Sekcji Szkół Wyższych ZNP i Związku Zawodowego Pracowników Szkół Wyższych i Instytutów Naukowych) w 1947 r. stworzona została Sekcja Szkół Wyższych i Instytutów Naukowych ZNP. Odtąd możemy mówić o jednolitej, akademickiej organizacji związkowej działającej pod egidą ZNP, organizacji środowiskowej,, której geneza sięga 1905 roku.

Pracownicy nowo powstałego UŁ już w maju-czerwcu 1945 r. zorganizowali się w Sekcję Szkół Wyższych ZNP, będącą wówczas jedyną zawodową organizacją pracowników nauki w m. Łodzi i zrzeszającą kadrę naukową UŁ, a od 1947 r. także Politechniki Łódzkiej i Wyższej Szkoły Ekonomicznej. Natomiast w 1950 r. SSW ZNP podzieliła się na organizacje zakładowe, które zaczęły działać w poszczególnych uczelniach. Tak więc, w tym czasie można mówić o początkach aktywności współczesnego Związku Nauczycielstwa Polskiego jako samodzielnej organizacji związkowej pracowników UŁ, WSE i Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej wewnętrznie podzielonych na grupy związkowe. Te zaś reprezentowały interesy pracownicze wydziału, biblioteki czy też administracji. W pierwszych latach związek zajmował się najistotniejszymi sprawami ważnymi dla społeczności, m.in. staraniami o własną przychodnię lekarską, przydziałem mieszkań pracowniczych czy rozdziałem wczasów i kolonii dla dzieci. Jednakże wspólnota interesów osób zatrudnionych na wydziale, a złożonych z paru grup, wymagała przedstawicielstwa. Stąd też w lutym 1953 r. na Wydziale Prawa pojawiło się ogniwo pośrednie pomiędzy zarządem Zakładowej Organizacji Związkowej ZNP a grupą - w postaci Rady Oddziałowej. Wkrótce Rady Oddziałowe zajęły w strukturze organizacyjnej miejsce dawnych grup związkowych, a zarząd uczelniany zastąpiła Rada Zakładowa. Rada w swej pracy posługiwała się wieloma komisjami, a jej członkowie oraz wyznaczeni reprezentanci ZNP zasiadali w uczelnianych komisjach senackich, rektorskich, socjalnych i innych. I nadal tak jest. Należy dodać, że w 1956 r. do naszej uczelnianej organizacji przyłączyła się ZOZ PWSP, a w 1961 r. - ZOZ WSE. Ponadto, w latach 50. ZNP w UŁ powiększył się o pracowników instytucji, które przed włączeniem do Uniwersytetu posiadały własne ZOZ-y, a to: Instytut Zoologii, Muzeum Przyrodnicze, Zarząd Ośrodków Akademickich i Studium Przygotowawcze (późniejsze Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców). Do naszej organizacji związkowej należą również osoby zatrudnione w Łódzkim Towarzystwie Naukowym, Instytucie Badań Jądrowych i pracownicy PAN z Łodzi.

Istotnym polem aktywności związkowej stała się wyodrębniona w 1965 r. Sekcja Emerytów i Rencistów roztaczająca koleżeńską opiekę i udzielająca różnorakich form pomocy grupie związkowych seniorów.

Pierwszym prezesem SSW w 1945 r. został Józef Chałasiński, a w kolejnych władzach znaleźli się tacy wybitni naukowcy, jak: Marian  Henryk Serejski, Helena Brodowska, Natalia Gąsiorowska, Zofia Libiszowska, Krystyna Śreniowska i Bogdan Zwolski, a od 1950 r. funkcje prezesów ZOZ w UŁ pełnili m.in. Benedykt Halicz, Stanisław Hrabec, Kazimierz Kąkol, Mateusz Suichniński, Romuald Skowroński i Wacław  Szubert.

Wydaje się, że warto podkreślić to, iż nawet w okresie stalinizacji Polski czy w trudnych latach 60. i 70. ZNP, mimo tego, że związany był z OPZZ, to nie dał się zideologizować  i wciągnąć bieżącą politykę władz. Tym bardziej nasz - uczelniany. Był on zawsze pomocny w rozwiązywaniu różnorakich problemów wszystkich pracowników naszej Uczelni, nie tylko jego członków. Wynikało to i wynika z zapisów pomieszczonych w Statucie ZNP. O fakcie otwartości naszej środowiskowej organizacji świadczył skład osobowy jej kierownictwa. Kolejnymi prezesami związku w latach 60. I 70. wybierani byli wybitni nauczyciele akademiccy i działacze społeczni, tacy jak: Jerzy Piątkowski, Witold Śmiech, Romuald Skowroński, Andrzej Rembieliński, Stanisław Liszewski i Michał Seweryński.

Nie ulega wątpliwości, że w drugiej połowie lat 70. ZNP w UŁ był rzeczywistym współgospodarzem Uniwersytetu, aktywnie uczestnicząc w jego rozwoju. Znaczna grupa naszych działaczy związkowych nabyte doświadczenie wykorzystywała przy pełnieniu ważnych funkcji w uczelni (rektorzy S. Liszewski, M. Seweryński), w mieście (J. Kropiwnicki - prezydent i S. Liszewski - prezes ŁTN) lub administracji centralnej (ministrowie J. Kropiwnicki i M. Seweryński).

Nie sposób wymienić tu wszystkich członków zarządu, przewodniczących komisji i innych aktywnych działaczy, którzy zapisali się złotymi zgłoskami w dziejach ZNP w UŁ w trakcie 70. lat jego działalności. Wymieńmy jednak tych, którzy zasiadali we związkowych władzach centralnych i międzynarodowych. Do tych pierwszych należeli: wiceprezes Sekcji Nauki ZG ZNP Jerzy Kortan, członkowie Zarządu Głównego ZNP Krzysztof Kąkol i Antoni Rajkiewicz i wiceprezes Krajowej Rady Nauki ZNP w latach 1990-94 Władysław Baranowski. Zaś Waldemar Michowicz zrazu pełnił funkcję wiceprezesa Rady Zakładowej, następnie wiceprezesa łódzkiego Zarządu Okręgu, członka Sekcji Nauki ZG, wiceprezesa Zarządu Głównego oraz w latach 1976-81 i 1983-94 reprezentanta ZNP-członka Rady Wykonawczej Światowej Federacji Pracowników Nauki i przewodniczącego Komitetu Rozbrojeniowego.

Po reaktywacji naszej związkowej organizacji w 1982 r. - na skutek starań kolegów R. Rosina i W. Baranowskiego -  i nawiązując do działalności w poprzednim, długim okresie istnienia i wielokierunkowej pracy, funkcje prezesów powierzano kolejno: Ryszardowi Rosinowi, Władysławowi Baranowskiemu, Bogusławowi Rakowskiemu, Tadeuszowi Grabarczykowi i Krzysztofowi Skotnickiemu. Aktualnie stanowisko prezesa Prezydium Rady Zakładowej piastuje  kol. Lech Leszczyński.

Obecne cele, kierunki i formy działalności ZNP w UŁ niewiele się różnią od przyświecających założycielom związku w 1945 r., chociaż, jak zwykle, dostosowywane są do aktualnych wydarzeń w życiu Uczelni oraz zgłaszanych potrzeb jego członków. A są nimi: działalność statutowa, dbanie o każdego pracownika Uczelni, utrzymanie wysokiego prestiżu zawodu nauczyciela oraz szeroko rozumiana ochrona interesów pracowniczych, a przede wszystkim integracja związkowego środowiska i wzajemna pomoc.